Dioptrie, wat is dat?

Je gezichtsscherpte eenvoudig uitgelegd 

Of je nu al een bril of contactlenzen draagt of voor het eerst een visueel hulpmiddel nodig hebt, de term "dioptrie" komt je misschien wel bekend voor. Op je brilrecept vind je vaak waarden zoals -2.50 of +1.75. Vraag je je af wat die cijfers betekenen? Dan ben je hier aan het juiste adres. "Dioptrie" is geen ingewikkelde vakterm. Het is een specifieke meeteenheid die aangeeft hoe sterk je brillenglazen of contactlenzen moeten zijn om scherp te kunnen zien. Achter deze cijfers schuilt dus belangrijke informatie over je gezichtsscherpte. 

Wat wordt er uitgedrukt in dioptrie? 

De dioptrie, vaak afgekort tot "D" of "dtp", geeft de brekingssterkte van een lens aan. Deze waarde drukt uit hoe sterk een lens de lichtstralen moet bundelen of verspreiden om te zorgen dat het brandpunt (en dus het scherpste beeld) op het netvlies valt. In een gezond oog past de ooglens zichzelf aan om dat te doen. Maar als je oog te lang of te kort is, kan de ooglens zich niet genoeg aanpassen om het brandpunt op je netvlies te laten vallen. Het gevolg: de wereld ziet er wazig uit. Met een bril of contactlenzen kun je de lichtbreking corrigeren … en de precieze correctie die je nodig hebt, is de dioptriewaarde. 

  Bijziend of verziend: je herkent het aan het plus- of minteken 

Het teken vóór de dioptriewaarde geeft aan of je bij- of verziend bent. Als er een minteken staat, bijvoorbeeld -2.00, ben je bijziend. Dit betekent dat je voorwerpen van dichtbij scherp ziet, maar objecten in de verte wazig zijn. Een plusteken, bijvoorbeeld +2.50, geeft aan dat je verziend bent. In dit geval zie je in de verte meestal scherp, maar heb je moeite met lezen of werken op korte afstand. Daarnaast bestaat er ouderdomsverziendheid of presbyopie. Dit treedt meestal op vanaf een leeftijd van 40 jaar en dit type heeft niets te maken met gewone verziendheid, maar ontstaat doordat de elasticiteit van je ooglenzen afneemt naarmate je ouder wordt. Ook bij presbyopie heb je een plusbril nodig om van dichtbij scherp te kunnen zien. 

Hoe ernstig is je oogafwijking? 

Niet elke dioptriewaarde heeft een even grote impact op je gezichtsvermogen. Met een waarde als -0.75 ben je bijvoorbeeld gematigd bijziend en red je het in de meeste dagelijkse situaties wel zonder correctie. Je hebt misschien alleen een bril nodig tijdens het autorijden of als je tv kijkt. Bij waarden van -3.00 of meer wordt het daarentegen veel moeilijker om gezichten te herkennen of borden te lezen zonder een visueel hulpmiddel. Hetzelfde geldt bij verziendheid: als je een lage dioptriewaarde hebt merk je meestal weinig of niets, maar met een hogere pluswaarde merk je bijvoorbeeld dat je de krant verder van je af moet houden om de tekst te kunnen lezen. Wat je precies ervaart, verschilt van persoon tot persoon. Maar één ding staat vast: hoe hoger de waarde, hoe minder goed je kunt zien zonder correctie. 

Hoe wordt je gezichtsscherpte gemeten? 

Met behulp van een oogmeting kan een opticien of oogarts je exacte dioptriewaarden bepalen. Hierbij wordt er als eerste een voormeting uitgevoerd met een automatisch apparaat, waarna je tijdens een subjectieve test aangeeft met welke glazen je het beste ziet. Zo wordt je gezichtsvermogen stap voor stap beoordeeld. Als je gewoon bij- of verziend bent, is de sferische waarde bepalend. Als je daarbovenop een cilinderafwijking (astigmatisme) hebt, worden tijdens de meting ook de cilinder- en aswaarde bepaald. Deze gegevens kun je vervolgens terugvinden op je brilrecept of op je recept voor contactlenzen. 

Waarom de waarden voor je bril en contactlenzen kunnen verschillen 

Je hebt misschien gemerkt dat de waarden voor je bril en je contactlenzen niet identiek zijn. Dit komt door de zogenaamde vertexafstand. Dit is de afstand tussen de brillenglazen en je ogen. Omdat contactlenzen direct op het hoornvlies worden geplaatst, hebben ze een andere correctiewaarde. Dit verschil is vooral merkbaar bij hogere dioptriewaarden. Het is daarom belangrijk dat je je contactlenzen altijd apart laat aanmeten en niet zomaar de waarden van je bril gebruikt. 

  Veranderen je dioptriewaarden naarmate je ouder wordt? 

Ja, en dat is normaal. Vooral tijdens de kinder- en tienerjaren kan de gezichtsscherpte snel veranderen omdat het oog nog groeit. Bijziendheid ontstaat vaak in de kindertijd en blijft zich ontwikkelen tot op volwassen leeftijd. Bij volwassenen blijven de waarden meestal stabiel, totdat er na een bepaalde leeftijd ouderdomsverziendheid optreedt. Het is daarom verstandig om je ogen regelmatig te laten controleren. Zo kun je problemen met je zicht vroegtijdig opsporen en aanpakken. 

Kunnen je dioptriewaarden vanzelf verbeteren? 

Je hoopt misschien dat je oogafwijking na verloop van tijd vanzelf verdwijnt. Dat is begrijpelijk, maar zo werkt het helaas niet. In sommige gevallen, vooral bij kinderen, kunnen de dioptriewaarden er iets op vooruitgaan, maar zonder correctie treedt er zelden een echte verbetering op. Brillen of contactlenzen helpen je om weer scherp te zien, maar genezen de oogafwijking niet. Voor een permanente correctie kun je bijvoorbeeld een ooglaserbehandeling overwegen, mits je hiervoor in aanmerking komt. Opties zoals trainingen voor je gezichtsscherpte of oogoefeningen klinken veelbelovend, maar wetenschappelijk gezien zijn ze niet effectief gebleken om je dioptriewaarden te verbeteren. 

Waarom zijn actuele dioptriewaarden zo belangrijk? 

Veel mensen dragen jarenlang dezelfde bril zonder hun sterkte te laten controleren. Maar zelfs een kleine verandering kan een negatieve invloed hebben op je gezichtsvermogen, je concentratie en je algemene welzijn. Alleen met actuele dioptriewaarden kun je een geschikte bril of contactlenzen laten aanmeten. Als je merkt dat je vaak met je ogen knippert, regelmatig hoofdpijn hebt of moeite hebt met lezen, dan is het de hoogste tijd voor een oogmeting. Maak vandaag nog een afspraak bij een eyes + more store bij jou in de buurt.